Diktatörlük Tipleri ve İdeoloji Türleri
Burada mobilizasyon kitlelerin harekete geçirilmesidir. Diktatörlük ise dört tip olarak karşımıza çıkar: #otoriter, #totaliter, #posttotaliter ve #sultancı. Otoriter ve totaliter ölçülere göre tamamen birbirinin zıttıdır. Hemen bu konuya açıklık getirmek için tiplerden kısaca bahsedeyim. Otoriter örnek verecek olursa Franco İspanya’sı, Salazar Portekiz’i ve tarihteki askeri darbelerdir. Bu rejimde siyasal, ekonomik ve sosyal çoğunluk bulunur. Fakat siyasi çoğunluğun siyasette varlık gösterebilme olgusunun önünde elbette engeller vardır. Ekonomiyi rejim tekeline almaz. Zaten ekonominin iyi olması rejim açısından önemlidir. Kitle mobilizasyonu olmadığı için, kitleleri ekonomik bakımdan etkilerler. İdeoloji yerine şekilsiz ve oynak bir yönetim zihniyeti vardır. Bu zihniyet liderleri etkilemesine rağmen toplumsal yaşamda kendini göstermez. Diğer bir yandan totaliter rejim bunun çok zıttıdır. Totaliter rejimde siyasal, sosyal ve ekonomik çoğulculuk bulunmaz. Kitle mobilizasyonları rejim ideolojisine göre yapılır. Zaten ideoloji yol gösterici ve ayrıntılıdır. İdeoloji toplumsal yaşamın her yönünde kendini gösterir. Liderler ise daha çok karizmatik liderler olarak karşımıza çıkarlar. Totaliter rejime örnek verecek olursa, Hitler Almanya’sı, Stalinist Rusya ve Doğu Avrupa komünizmleridir. Totaliter rejim diktatörlük tipleri arasında en vahşi olanı gibi gözükse de daha kötü yapıya sahip bir rejim bulunmaktadır. Sultancı rejim tipi. Bu rejim tipine baktığımız zaman bana monark yönetim sistemini anımsatıyor. Sultancı rejim tipinde siyasal olarak çoğunluk bulunmamasına rağmen ekonomik ve sosyal açıdan kısıtlı bir çoğunluk vardır. İdeoloji ve otoriter rejimde bulunan zihniyet yapısı gibi kavramlar kendini liderin istediği şekilde davranma ve yaptıklarından kimseye sorumlu olmaması vardır.
Kısaca lider istediğini yapar, yüceltilir ve herkes lidere boyun eğer. Zaten bu rejim tipinde hısımlık ve akrabalık ön plandadır. Kitle mobilizasyonlarına rastlanmaz ancak devletin silahlandırdığı gruplar liderin hedef gösterdiği kişilere saldırır. Son olarak da post-totaliter rejim: totaliter rejimin otoriter rejime dönüşmeden yapısında yumuşamasıyla oluşur. Eski rejim tipine göre kurallar, yapılar ve ideoloji daha hafiftir ancak ideoloji hala gün yüzündedir. Kısaca şundan bahsetmek istiyorum diktatörlük hiçbir zaman iyi açıdan değerlendirilemez.
Yazarın diğer paylaşımları;
