Fitnenin izalesi üzerine

Fitne vebası şayet bir kimsede Vuku bulur ise çok geçmeden civarına intişar ider. Ve ol veba sahibi müskir vaziyette amili olduğu emrin idrakinden mahrum olup netice-i helâkiyyesini inşa itmiş olur.
Binâ zalik ehli aklı sâlim olanlar feraseti fikriyyeleri ve basireti celilleri ile evvelden tehlikeyi fehm idup imkan miktarı ve mevki nazarında kendilerini emniyete çekip menfaati iştirak buldukları kimseler ile ittifaki yaklaşımlar kurarlar ki bu umumi nazarla tesir kuvvetini ve fitnenin nihayetini temin etmek içundur. Fitneden beri olan tarafların ittifakı kuvvetiyeleri fitnenin külliyen izlesi çün olduğu vakit en akva vahted temin edilmiş olur. Lâkin bu kuvvetin fitneye galebe çalması ançak tarafların itibar ve ehemmiyet nazarında istişare edup fitneye vakıf olan cenahın rey'i izâmı ile hasıl olur. Taraflardan maddi kuvveti elinde tutan kısım manevi kuvveti indinde barındıran cenahın tavsiye ve nasihatlerni tutmak onların hikmet ve faziletlerinden istifade itmek sureti ile hareket itmelidir. Aksi halde maddi kuvveti kendinde bulunduran taraf kibrin veyahut kendi aleyhinde Zanna kapılır ise o vakit tüm tarafların ittifakı batıl olur. Tesiri zâil olur. Haktan olan Nusret ve inayet ref olur. Ve fitne tüm taraflara galib gelir. Ve her geçen vakit alehde türlü infiallere sebebiyet verir. Bunun tek müsebbibi ise her zaman maddiyatcı taraf olur.