Pontiac Division Of General Motors Şirketine gelen bir şikayet

"Size ikinci defa yazıyorum ve bana cevap vermemenizi anlayışla karşılıyorum çünkü yazdığım yazının çılgınca olduğunu düşünebilirsiniz; fakat şu bir gerçek ki ailemizde her akşam yemekten sonra tatlı olarak dondurma yeme alışkanlığına sahibiz, fakat birçok dondurma çeşidi olduğu için her akşam yemekten sonra ne çeşit dondurma yiyeceğimiz konusunda ailece karara varırız. Ben de markete gidip alırım. Geçenlerde de yeni bir Pontiac aldım ve o zamandan beri markete gidip gelmem benim için bir sorun olmaya başladı. Ne zaman vanilyalı dondurma alsam, arabaya döndüğümde arabam çalışmıyor. Fakat başka çeşit dondurma aldığımda, araba gayet güzel çalışıyor.

Bu konuda ne kadar ciddi olduğumu bilmenizi istiyorum her ne kadar bu sorun size saçma gelse de, vanilyalı dondurma aldığımda arabam çalışmazken neden başka bir çeşit dondurma aldığımda arabam çalışıyor?"

Pontiac Şirketinin başkanı doğal olarak bu mektuba şüpheci bir şekilde yaklaştı fakat yine de kontrol edilmesi için bir mühendis gönderdi. Gönderilen mühendis, nezih bir muhitte oturan başarılı ve iyi eğitim almış bir kişiyle karşılaştığında şaşkınlığa uğradı. Akşam yemeğinden sonra görüşmeye karar verdiler. Aksam olduğunda arabaya binip marketin yolunu tuttular. O akşam vanilyalı dondurma aldılar ve arabaya bindiklerinde araba çalışmadı. Mühendis onunla üç akşam daha markete gitti. İlk aksam çikolatalı dondurma alındı ve araba çalıştı. İkincisinde çilekli dondurma alındı ve araba yine çalıştı. Üçüncü akşam ise vanilyalı dondurma alındı ve araba çalışmadı. Şimdi şaşırma sırası mühendisdeydi. Mantıklı bir kişi olarak, adamın arabasının vanilyalı dondurmaya alerjisi olduğunu düşünmek akıllıca bir şey değildi. O yüzden bir süre daha ziyaretlerine devam etti. Bu amaçla notlar almaya başladı: günün hangi saati, kullanılan benzin çeşidi, gidip gelme süresi gibi her türlü bilgiyi kaydetti.

Kısa sürede bir ipucu elde etti: adam vanilyalı dondurma almak için daha az zaman sarfediyordu. Niçin? Cevap marketteki ürünlerin satılış düzeninde yatıyordu. En çok istenilen çeşit olan vanilyalı dondurma marketin hemen girişinde yer alan dolapta satılıyordu. Diğer dondurma çeşitleri ise marketin arka kısmında farklı bir tezgahta satılıyordu ve oradan herhangi bir çeşit dondurma almak daha fazla vakit alıyordu. Şimdi mühendisin karşılaştığı soru şuydu: "Araba niye dondurma alması daha kısa sürdüğünde çalışmıyordu?"

Zaman faktörü araya girdiğinde mühendisin cevabı bulması zor olmadı, motor soğuduğunda devreye giren buhar kilidi. Bu her akşam oluyordu fakat diğer çeşitleri almak için harcanan daha fazla zaman motorun tekrar çalışması için yeteri kadar soğumasına imkan tanıyordu. Adam vanilyalı dondurma aldığında ise, motor hala sıcak olduğu ve buhar kilidi devreye girmediği için çalışmıyordu. Mühendis bir şeyi açıklığa kavuşturmuştu; “Doğru analiz herşeyi berraklaştırır!"