XL.
1821 yazında başlayarak yaklaşık 10 yıl devam edecek kan ve katliamlarla dolu süreç, dönemin Padişahı Sultan II. Mahmud’un saltanatı devrine denk gelmişti. Olayların başlamasından önce ,1828''de yapılan nüfus tahminlerine göre, Mora ve Orta Yunanistan'da 63.615''i Türk olmak üzere toplam 938.765 insan yaşamaktaydı. 1821 yazına gelindiğinde Türklerin tamamı öldürülmüş veya yaşadıkları topraklardan kaçmak zorunda bırakılmışlardı. Yunan halkı neredeyse Türklerden kalan bütün dükkân ve özel mülkleri yağmalamıştı.
Yunanlar kendi kapı komşularına kadar Navarin’in de içinde olduğu Mora Yarımadası’nda öldürmedik tek Türk bırakmadılar. Hatta İngiliz yazar William St Clair “That Greece Might Still Be Free” isimli kitabında bu katliamları şu sözlerle anlatmıştır:
“Onlar ansızın ve tamamen 1821 yazında yok oldular.
Bu yok oluş tüm dünyanın gözlerinden uzak oldu ve arkalarınca ağlanmadı.
20 binden fazla yaşlı, erkek, kadın, çocuk Türk; kendi komşuları Yunanlar tarafından birkaç hafta içinde öldürüldüler.
Bu katliam acımasızca ve tereddütsüz hayata geçirildi.
Yunan güçleri, kadınların üzerine ateş açtı.
Bebekler kayalara vurularak öldürüldü.
Üç-dört yaşındaki çocuklar denizde boğularak katledildi.
Ele geçirilen Türk erkekler derhal öldürülüyor, kadınlarla bazı çocuklar köle olarak âsilere dağıtılıyor, ama daha sonra onlar da öldürülüyorlardı.”
İLK KATLİAM NAVARİN
Mora’daki katliamdan sorumlu Yunan komutan Teodoros Kolokotronis, anılarında 20 bini Türk olmak üzere 35 bin kişinin katledildiğini yazdı.
Kolokotronis, katledilen Türklerin cansız bedenleri yüzünden atının nallarının toprağa değemediğini söyledi.
Mora’daki katliamların ilki ise Nevarin’de yaşandı. 19 Ağustos 1821 günü 4 bin 951 kişilik Türk vahşice katledildi.
Bununla birlikte tüm Mora’ya yayılan katliamlar dizisinde tüm Mora’da Türk adı yarımadadan silindi.
Kayıtlara göre katliamlarda binlerce Yahudi’de katledildi.
23 EYLÜL 1821 TRİPOLİÇE KATLİAMI
Yunanlar Mora''da son kale olan Tripoliçe’de 10 bin Türk’ü katletti.
Tarihçi William St. Clair Tripoliçe’deki katliamı ise şu sözlerle anlatıyor:
“10 bin üzerinde Türk öldürüldü.
Tutsaklara işkence edildi.
Kolları ve bacakları kesildi.
Hamile olan kadınların karınları kesildi.
Bir Yunan, “90 kişiyi öldürdüm” diye övünüyordu.
Kasıtlı ve acımasızca öldürüldüler, hiçbir zaman pişmanlık gösterilmedi.”
Kısa sürede genişleyen bu isyanı bastırması için, başarılı olduğu takdirde Mora ve Girit valilikleri vaat edilen Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa görevlendirildi.
Kavalalı Mehmed Ali Paşa, oğlu İbrahim Paşa komutasındaki kuvvetli bir ordu ve donanmayı Mora''ya gönderdi ve isyanın bastırılmasını sağladı. Yunan İsyanın bastırılması Avrupa''da büyük üzüntü yarattı.Ayrıca Mora ve Girit''in Kavalalı Mehmed Ali Paşa''nın eline geçmesi İngitere''nin işine gelmemişti. Zayıf bir Yunan Devleti''nin kurulması İngiltere ve Rusya''nın çıkarlarına daha uygundu.
İngiltere, Rusya ve Fransa aralarında bir antlaşma yaparak Yunanistan''a bağımsızlık verilmesini istediler. Sultan İkinci Mahmud''un bu isteği reddetmesi üzerine Mora''nın Navarin Limanında demirlemiş olan Osmanlı donanması yakıldı.
